Analiza makrootoczenia
Pierwszym krokiem analizy czynników decydujących o potencjale wzrostu i zysku sektora jest analiza otoczenia. Pod pojęciem otoczenia należy rozumieć wszystko to, co może wywierać wpływ na przedsiębiorstwo i kształtować jego stosunki wymienne48. Tak więc otoczenie sektora to całokształt zjawisk, procesów i instytucji kształtujących jego stosunki wymienne, możliwości sprzedaży, zakresy działania i perspektywy rozwojowe. Otoczenie sektora można podzielić na49:
zewnętrzne to wszystko to, co z zewnątrz organizacji może na nią wpływać. Granica dzieląca organizację od jej otoczenia zewnętrznego nie zawsze jest jasna i wyraźnie określona. Np. akcjonariusze są w pewnym sensie częścią przedsiębiorstwa, ale w innym ujęciu są raczej elementem jego otoczenia. Na otoczenie zewnętrzne składają się dwie warstwy:
otoczenie ogólne (dalsze, makrootoczenie) - organizacji obejmuje niezbyt wyraźnie określone wymiary i siły, wśród których działa organizacja i które mogą wywierać wpływ na jej działania. Należy do nich pięć wymiarów: ekonomiczny, techniczny, socjokulturowy, prawno-polityczny, międzynarodowy,
otoczenie celowe (bliższe, mikrootoczenie) - składa się z konkretnych organizacji lub grup, które mogą wpływać na przedsiębiorstwo. Obejmuje ono: konkurentów, klientów, dostawców, regulatorów, siłę roboczą, właścicieli, sojuszników strategicznych. Ponieważ wymiary te są związane z konkretnymi organizacjami w środowisku, ich wpływ będzie miał charakter bezpośredni;
wewnętrzne - składa się z warunków i sił wewnątrz organizacji. Jego główne składowe obejmują: zarząd, pracowników, kulturę organizacji.
Makrootoczenie obejmuje wszystkie czynniki wpływające lub mogące wpływać na każdą organizację działającą na rynku tj. na jej wielkość, strukturę, metody działania oraz na osiągane przez nią wyniki. Innymi słowy makrootoczenie jest zespołem warunków funkcjonowania firmy wynikających z tego, że działa ona na terenie danego kraju, regionu, strefy klimatycznej, w danym układzie politycznym, prawnym systemowym, itp. Cechą otoczenia dalszego jest silne oddziaływanie na możliwości funkcjonowania i rozwoju podmiotów gospodarczych, które nie są w stanie zmienić owych warunków. Dla banków, warunki kreowane przez makrootoczenie są datami, zjawiskami, które należy znać i antycypować, ale nie należy poddawać się ich oddziaływaniu. Firmy mogą jedynie odbierać sygnały pochodzące z otoczenia i odczytywać je jako szanse lub zagrożenia, bez możliwości aktywnego wpływania na nie. Wyjątkiem od tej reguły są podmioty charakteryzujące się znacznym potencjałem ekonomicznym i dużą siłą polityczną, mogące częściowo kształtować pewne elementy z tego otoczenia
Na makrootoczenie składają się następujące grupy czynników (zob. tab. nr 13)50: ekonomiczne, polityczne, prawne, demograficzne, społeczne, kulturowe oraz techniczno-technologiczne.
Analiza markoekonomiczna – celem badania globalnego, nazwanego tak za G.Gierszewską51, jest ustalenie czynników mogących bezpośrednio lub pośrednio wpływać na badane przedsiębiorstwo. W szczególności będą poszukiwane czynniki mające bezpośredni wpływ na warunki gospodarowania oraz te o charakterze dyskretnym, których rozwój podlega nieprzewidzianym wahaniom co do częstotliwości ich występowania oraz amplitudy52.
Tab. nr 13. Czynniki makrootoczenia
| ekonomiczne |
|
| prawne |
|
| technologia |
|
| zmiany społeczno - kulturalne |
|
Źródło: Opracowanie własne na podstawie Drążek Z.; Niemczynowicz B.; Zarządzanie strategiczne przedsiębiorstw... s. 104
Najczęściej stosowaną metodą analizy oddziaływania makrootoczenia na firmę jest tzn. analiza PEST. Nazwę utworzono od pierwszych liter czynników: politycznych – P; ekonomicznych – E; społecznych – S i technologicznych – T.
Metoda ta polega na wyodrębnieniu poszczególnych zjawisk w 4 wymienionych grupach i badaniu ich wpływu na przedsiębiorstwo (zob. rys. nr 8)53.
Rys. nr 8. Wpływ czynników makrootoczenia na przedsiębiorstwo
Źródło: opracowanie własne
Wybór metod do badań otoczenia przedsiębiorstwa w głównej mierze jest uzależniony od osób zaangazowanych w wykonanie analizy oraz od jej zakresu. Profesjonalne i predyspozycje członków zespołu, dostęp do informacji oraz wysokość nakładów na przeprowadzane analizy są czynnikami, które mają istotny wpływ na jej zakres. W teorii i praktyce zarządzania strategicznego przedsiębiorstwem wypracowano dwie zasadnicze koncepcje analiz makrootoczenia54:
koncepcję wielorakich możliwości, inaczej nazywaną bezscenariuszową ;
koncepcję scenariuszową.
Makrootocznie firmy Wawel S.A jest badane za pomocą metody scenariuszowej. W przypadku Wawel S.A, która zajmuje się produkcją i sprzedażą wyrobów cukierniczychh zarówno w kraju, jak i poza jego granicami do najważniejszych czynników makrootoczenia można zaliczyć
otoczenie ekonomiczne,
otoczenie technologiczne,
otoczenie międzynarodowe,
otoczenie społeczne.
Wśród scenariuszy stanów otoczenia wyróżnia się :
scenariusz optymistyczny, tworzony przez trendy o największym pozytywnym wpływie na organizację,
scenariusz pesymistyczny, tworzony przez trendy o największym negatywnym wpływie,
scenariusz najbardziej prawdopodobny, składają się z trendów, które mają największe prawdopodobieństwo wystąpienia, niezależnie od potencjalnej siły pozytywnego czy negatywnego wpływu;
scenariusz niespodziankowy, zawierają trendy, które niezależnie od potencjalnej siły negatywnego czy pozytywnego wpływu mają najmniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia.
Analiza makrootoczenia Wawel S.A. dokonana zostanie przy zastosowaniu następującej skali ocen (zob. tab. nr 14)
Tab. nr 14. Skala ocen Wawel S.A w układzie punktowym i znaczeniowym
| Siła oddziaływania negatywnego | Siła oddziaływania pozytywnego | ||||||||
| -5 | -4 | -3 | -2 | -1 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
| Bardzo duża | Duża | Średnia | Mała | Bardzo mała | Bardzo mała | Mała | Średnia | Duża | Bardzo duża |
Źródło: opracowanie własne
Tabele 14-15 przedstawiają struktura czynników makrootoczenia wraz z siłami wpływów i prawdopodobieństwem na Wawel S.A
Tab. nr 15. Analiza tendencji w otoczeniu Wawel S.A
| Czynniki/ trendy w otoczeniu | Trend | Siła wpływu | Prawdopodobieństwo | |
| SFERA SPOŁECZNO - KULTUROWA | ||||
| Spożycie słodyczy | wzrost
stabilizacja regres | +5
+3 -5 | 0,2
0,6 0,2 | |
| Bezrobocie | wzrost
stabilizacja regres | -4
-2 +5 | 0,5
0,3 0,2 | |
| Zamożność społeczeństwa | wzrost
stabilizacja regres | +4
+2 -4 | 0,2
0,5 0,3 | |
| Programy promujące spożywanie słodyczy | wzrost
stabilizacja regres | +2
+1 -1 | 0,3
0,6 0,1 | |
| SFERA POLITYCZNO - PRAWNA | |||
| Proces prywatyzacyjny | wzrost
stabilizacja regres | +5
+1 -5 | 0,6
0,2 0,2 |
| Nieuczciwa konkurencja | wzrost
stabilizacja regres | -4
-1 +4 | 0,2
0,6 0,2 |
| „Czarny rynek” | wzrost
stabilizacja regres | -5
-2 +5 | 0,3
0,5 0,2 |
| Ochronna polityka celna | wzrost
stabilizacja regres | +4
-1 -5 | 0,3
0,4 0,3 |
| Integracja z Unią Europejską | wzrost
stabilizacja regres | +5
-1 -3 | 0,7
0,2 0,1 |
| Eksport | wzrost
stabilizacja regres | +5
+2 -5 | 0,4
0,5 0,1 |
Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów firmy Wawel S.A
Na podstawie tabeli 16 otrzymano trzy scenariusze otoczenia dla Wawel S.A. (tab.15-16). Tabele przedstawiają scenariusze stanów otoczenia wraz z siłami wpływu.
Tab. Nr 16. Scenariusz optymistyczny Wawel S.A
| Elementy scenariusza | Siła wpływu |
| SFERA SPOŁECZNO - KULTUROWA | |
| Wzrost spożycia słodyczy | +5 |
| Spadek bezrobocia | +5 |
| Wzrost zamożności społeczeństwa | +4 |
| Zwiększenie się ilości programów promujących spożywanie słodyczy | +2 |
| średnia siła wpływu | +4,00 |
| SFERA POLITYCZNO - PRAWNA | |
| Przyspieszenie procesu prywatyzacyjnego | +5 |
| Zmniejszenie się przypadków nieuczciwej konkurencji | +4 |
| Spadek zakupów słodyczy na „czarnym rynku” | +5 |
| Dalszy wzrost integracji z Unią Europejską | +5 |
| Wzrost eksportu wyrobów cukierniczych | +5 |
| średnia siła wpływu | +4,71 |
Źródło: opracowanie na podstawie materiałów firmy Wawel S.A
Tab. nr 17. Scenariusz pesymistyczny Wawel S.A.
| Elementy scenariusza | Siła wpływu |
| SFERA SPOŁECZNO – KULTUROWA | |
| Spadek spożycia słodyczy | -5 |
| Wzrost bezrobocia | -4 |
| Spadek zamożności społeczeństwa | -4 |
| Zmniejszenie się ilości programów promujących spożywanie słodyczy | -1 |
| średnia siła wpływu | -3,50 |
| SFERA POLITYCZNO – PRAWNA | |
| Spowolnienie procesu prywatyzacyjnego | -5 |
| Zwiększenie się przypadków nieuczciwej konkurencji | -4 |
| Wzrost zakupów słodyczy na „czarnym rynku” | -5 |
| Spowolnienie tempa procesów integracji z Unią Europejską | -3 |
| Spadek eksportu wyrobów cukierniczych | -5 |
| średnia siła wpływu | -4,57 |
Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów Wawel S.A
Tab. nr 18. Scenariusz najbardziej prawdopodobny Wawel S.A.
Elementy scenariusza | Prawdo-podobień-stwo | Siła wpływu
(ujemna) | Siła wpływu
(dodatnia) |
| SFERA SPOŁECZNO - KULTUROWA | |||
| Spożycie słodyczy na dotychczasowym poziomie | 0,6 | +3 | |
| Wzrost bezrobocia | 0,5 | -4 | |
| Zamożność społeczeństwa na dotychczasowym poziomie | 0,5 | +2 | |
| Ilość programów promujących spożycie słodyczy na tym samym poziomie | 0,6 | +1 | |
| średnia siła wpływu | -4 | +2 | |
| SFERA POLITYCZNO - PRAWNA | |||
| Wzrost tempa procesów prywatyzacyjnych | 0,6 | +5 | |
| Nieuczciwa konkurencja na tym samym poziomie | 0,6 | -1 | |
| Wielkość „czarnego rynku” na tym samym poziomie | 0,6 | -2 | |
| Wzrost integracji z Unią Europejską | 0,7 | +5 | |
| Eksport na tym samym poziomie | 0,5 | +2 | |
| średnia siła wpływu | -1,33 | +3,25 | |
Źródło: opracowanie własne na podstawie materiałów Wawel S.A
Wnioski dotyczące kształtowania się makrootoczenia55:
burzliwą jest sfera polityczno-prawna gdzie rozpiętość pomiędzy scenariuszami optymistycznym i pesymistycznym jest większa,
ustabilizowaną jest sfera społeczno-kulturowa, gdzie rozpiętość pomiędzy scenariuszami optymistycznym i pesymistycznym jest najmniejsza,
najbardziej sprzyjająca dla funkcjonowania przedsiębiorstwa w otoczeniu jest sfera polityczno-prawna, gdzie w scenariuszu najbardziej prawdopodobnym jest o wiele więcej szans niż zagrożeń,
najbardziej niesprzyjającą sferą dla przedsiębiorstwa jest sfera społeczno-kulturowa, gdzie w scenariuszu najbardziej prawdopodobnym zagrożenia są na większym poziomie niż szanse,
Wawel S.A. najbardziej jest uzależnione od sfery polityczno-prawnej, możemy to zauważyć największą rozpiętość pomiędzy scenariuszem optymistycznym i pesymistycznym. Mniejsze uzależnienie ma miejsce w sferze społeczno-kulturowej.
komentarze
skomentowano: 2015-05-16 21:12:59 przez:
Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.